{ Edu} Transponder là gì ?

Transponder là một thiết bị điện tử quan trọng được sử dụng để nhận diện và theo dõi tàu trong hệ thống giám sát hàng hải. Transponder hoạt động như một phần của các hệ thống liên lạc và dẫn đường, giúp cải thiện an toàn hàng hải và quản lý giao thông trên biển.

Định nghĩa:

Transponder là (viết tắt từ “Transmitter-Responder”) một thiết bị kết hợp giữa chức năng phát tín hiệu (transmitter) và phản hồi tín hiệu (responder). Khi nhận được tín hiệu yêu cầu từ một trạm hoặc thiết bị khác, transponder sẽ tự động gửi lại một tín hiệu phản hồi chứa thông tin cụ thể về tàu, chẳng hạn như vị trí, tốc độ, hướng di chuyển và danh tính.

Vai trò trong hàng hải:

Hệ thống AIS (Automatic Identification System):
- Trong hàng hải, transponder thường được tích hợp vào AIS – một hệ thống tự động nhận diện tàu thuyền.
- AIS Transponder liên tục truyền và nhận dữ liệu giữa các tàu với nhau và với các trạm bờ, giúp các tàu biết được vị trí, lộ trình và thông tin của các tàu xung quanh.
- Điều này đặc biệt hữu ích trong việc tránh va chạm và quản lý giao thông hàng hải.
Giám sát và định vị:
- Transponder cung cấp thông tin chính xác về tàu cho các cơ quan quản lý hàng hải, hỗ trợ tìm kiếm cứu nạn (SAR) khi cần thiết.
- Nó cũng giúp các tàu tuân thủ các quy định quốc tế về an toàn hàng hải, như SOLAS.
Phối hợp với radar:
- Một số transponder có thể hoạt động cùng với radar để tăng cường khả năng nhận diện tàu trên màn hình radar của các tàu khác hoặc trạm kiểm soát.

Các loại transponder phổ biến:

AIS Transponder:
- Sử dụng công nghệ truyền tín hiệu qua sóng vô tuyến VHF (Very High Frequency).
- Gửi và nhận dữ liệu về tàu, bao gồm MMSI (Maritime Mobile Service Identity), tên tàu, kích thước, tốc độ, hướng đi, v.v.
SART (Search and Rescue Transponder):
- Là một loại transponder chuyên dụng trong tìm kiếm và cứu nạn.
- Hoạt động ở băng tần radar 9 GHz, phát tín hiệu phản hồi khi được kích hoạt bởi radar của tàu cứu hộ hoặc máy bay.
- SART giúp định vị tàu hoặc người gặp nạn trong trường hợp khẩn cấp.

Nguyên lý hoạt động:

Transponder nhận tín hiệu từ một nguồn (ví dụ: trạm bờ, tàu khác hoặc vệ tinh).
Thiết bị xử lý tín hiệu và gửi lại một tín hiệu phản hồi chứa thông tin đã được mã hóa.
Tín hiệu phản hồi này được các thiết bị khác (như AIS hoặc radar) giải mã để hiển thị thông tin về tàu trên màn hình.

Ý nghĩa trong an toàn hàng hải:

Ngăn ngừa va chạm: Cung cấp thông tin thời gian thực về các tàu xung quanh, giúp thuyền trưởng đưa ra quyết định điều hướng phù hợp.
Hỗ trợ tìm kiếm cứu nạn: Trong trường hợp khẩn cấp, transponder giúp định vị tàu hoặc thuyền viên gặp nạn nhanh chóng.
Tuân thủ quy định quốc tế: SOLAS yêu cầu các tàu thương mại và tàu khách phải lắp đặt AIS transponder để đảm bảo an toàn.

Transponder trong hàng hải là một thiết bị quan trọng thuộc hệ thống dẫn đường và liên lạc, đóng vai trò then chốt trong việc nhận diện tàu, tránh va chạm và hỗ trợ tìm kiếm cứu nạn. Thiết bị này đặc biệt phổ biến trong hệ thống AIS và SART, góp phần nâng cao an toàn hàng hải.

Hi vọng với bài viết này giúp bạn nắm được khái niệm Transponder là gì ?